“Arama Motorları Evrim Geçirecek”

Aykut Altındağ

aykut@maxihaber.net

Her geçen gün internet ve beraberinde gelen yenilikler günlük yaşantımızın birer parçası haline geliyor. İş yapma süreçlerimiz ve tarzlarımız da internet ile birlikte gelen kolaylıklar yoluyla değişiyor. Bunun en güzel örneklerinden birisi de arama motorları. Artık o kadar geliştiler ki hiç kimsenin gitmek istediği web sitesinin tam adresini yazmasına neredeyse gerek kalmadı. Arama motorunun içerisine doğrudan aranılacak olan kelimenin yazılması yeterli oluyor. Ekrana gelen ilk sonuçlardan istenilen siteye bir tıklama ile ulaşılıyor.

Arama motorlarının öneminin bu derece artmasıyla birlikte internet kullanıcılarının beklentileri yükselmeye ve istekleri artmaya başladı. İnsanlar aradıkları bir konu hakkında önüne serilen yüzlerce veya binlerce sonuç link’in arasından arama yapmayı pek sevmiyorlar. Artık hepimiz istediğimiz bilgiye çok kısa zamanda ve minimum tıklama ile ulaşmak istiyoruz. Doğrudan sonuca gitmek hepimizin tercihi. Bu yüzden arama motorları da teknolojilerini sürekli yenilemek zorundalar. Günümüzde özellikle bilişim alanında sadece pazar lideri olmak, marka olmak veya çok fazla reklam yapmak tek başına hiçbir anlam ifade etmiyor. Eğer kullandığınız teknoloji yeterli değilse veya insanlar istedikleri verimi sizden elde edemiyorlarsa ne kadar çok afili sıfatınız da olsa sektörde rakipleriniz karşısında çok fazla ayakta kalamıyorsunuz. Pazarın dinamikleri de zaten buna fırsat vermiyor.

2006’ya damgasını vuran dünyanın en büyük Arama Motoru Google şu an için açık ara lider pozisyonda. Aslında geçmişini düşünürsek çok kısa bir zamanda gelen çok büyük bir başarı olduğunu söyleyebiliriz. Fakat Google bile teknolojisini yenilemek zorunda çünkü rakipler boş durmuyorlar. Özellikle son 1 yıldır bir arama motoru oldukça dikkat çekiyor. www.hakia.com adresinde yayınlanan bu arama motorunun en büyük özelliği altyapısını semantik algoritmalar üzerine kurmuş olması. Hakia teknolojisi yepyeni bir altyapı tasarımı ve üzerine kurulmuş semantik algoritmaları içeriyor. Sorulan soruyu bir insan gibi algılama ve komple cevaplar verme kapasitesine sahip bir arama motoru olma yolunda önemli ilk adımları atmış ve bu becerisini otomatik bir halde “öğrenerek” geliştirmek üzere tasarlanmış. Web’in anlam esaslı arama motoru hakia’nın CEO’su yapay zeka ve bulanık mantık uzmanlığına sahip nükleer bilim adamı Dr. Rıza Can Berkan 2007’de arama teknolojisinde aşağıdaki değişimlerin beklendiğini maddeler halinde açıkladı. Bana göre rekabette oldukça ilginç gelişmeler yaşanacakmış gibi görünüyor. Aşağıda öngörülen değişim maddelerini okuduğunuzda sanırım bana hak vereceksiniz.

1. İlk kez bir arama motoru indeksleme yerine QDEXleme gibi yeni bir altyapı üzerine kurulacak.

2. İlk kez ontolojik semantik kullanılarak kelimelerin ötesinde kavramları algılayan ve anlam bakımından eşdeğer sonuçlar getiren bir arama motoru elde edilecek.

3. İlk kez arama sonuçları anahtar kelimelerin rastlanması (ve koyu renkle işaretlenmesi) esasına göre değil ilgili cümlenin semantik analizle saptanması (ve tüm cümlenin arka planının renklendirilmesi) prensibiyle sunulacak.

4. İlk kez tek bir sorgulama sonucunda aynı konunun anlamlı varyasyonları ile ilgili çok sayıda araştırmaya ait sonuçlar bir galeri gibi sunulacak.

5. İlk kez bir arama motorunun sunduğu cevaplar kesintisiz ve cümlelerin yarıda kalmadığı alıntıları içererek kullanıcıların cevapları hızlı şekilde değerlendirmesine imkan verecek ve zaman kazanmasına yardımcı olacak.

6. İlk kez bir arama motoru en iyi cevapları işaretlemeye yardımcı olan diyalog bölümüne sahip olacak ve benzer arama deneyimi için bir galeri önerecek.

7. İlk kez bir arama motorunun verileri yeni sayfa tespit edilmesine değil yeni bilgi bulunmasına bağlı olarak genişleyecek.

Görünen o ki 2007’de arama motorları arasında ciddi bir teknoloji rekabeti yaşanacak. Burada en şanslı kişi olarak ben kullanıcıları görüyorum. 2007’nin herkese mutluluk, sağlık ve huzur getirmesini diliyorum.