Survivorship Bias

Aykut Altındağ

aykut@maxihaber.net

Survivorship Bias, başarılı olan şeylere odaklanarak başarısızlığa sebep olan şeyleri önemsememe hali olarak tanımlayabileceğimiz bir kavram. Yani daha net bir anlatımla bir işin sonucunda istatistik önemsenmeyerek asıl meseleyi görememe veya mantık hatası durumu olarak da anlatılabilir. Tam olarak Türkçe karşılığı olmasa da “Sağ Kalma Ön Yargısı” olarak isimlendirebiliriz. Başarıya aşırı odaklanarak çok daha fazla örneği olan başarısızlıkları göz ardı etme durumudur. Aslında bu ön yargı sadece bir bakış açısının hayatımızda nelerin değiştirilebildiğiyle ilgilidir. Başarının gerçekte tam olarak ne olduğunu konuya nereden baktığımız belirler. Hayatta başarı bazen başarısızlıklarımızdaki tecrübede saklıdır.

Survivorship Bias Konusunu Anlatan En İyi Örnek

İkinci Dünya Savaşı sırasında bomba atan uçaklarının düşmemesi üzerine çalışan Amerikan Hava Kuvvetleri, görevlerinden dönmeyi başarabilen uçaklarda mermi deliklerinin en çok kanatlarda, gövdede ve kuyruk kısmında olduğunu gözlemliyor. Bu bilgi ışığında uçakların en fazla bu bölgelerden vurulmasından ötürü vurulan bölgelerin zırh ile güçlendirilmesini istiyorlar. Savaş Matematiği konusunda Hava Kuvvetleri için çalışan ünlü matematikçi Abraham Wald, olaya farklı bir açıdan yaklaşıyor ve zaten görevden dönebilen vurulmuş uçakların vuruldukları yerlerin önemli olmadığını, esas bakılması gerekenin düşen uçaklar olduğunu savunuyor. Ona göre asıl zırh ile kaplanması gereken yerler uçakların düşmesine sebep olan vurulan yerleri olmalı.

Başarısızlığa Götüren Şeyleri Bilirseniz Başarırsınız

Özetle, Survivorship Bias bize başarıya götüren şeylerin ancak başarısızlığa götüren şeyleri iyi bilmekten geçtiğini anlatıyor. Elbette başarı hikayeleri iş dünyası için çok önemlidir. Fakat başarı hikayelerine başarısızlık hikayelerinden daha fazla değer verirseniz büyük bir hata yaptığınızın resmidir. Özellikle iş hayatına yeni başlayacak olanlara bir not. Sadece başarı hikayelerini okuyarak kariyerinize yön vermeye çalışırsanız büyük bir yanılgı yaşayabilirsiniz. Fakat başarısızlık hikayelerini de özümseyerek okursanız başarı için neler yapmamanız gerektiğini bilirsiniz. Hayatınız boyunca hiç unutmayın, hızla başarı sağlamak için başarısızlığa sebep olan faktörleri çok iyi bilmelisiniz.

Bu ayki yazımı Earl Wilson’a ait bir deyiş ile bitiriyorum. “Başarı mı? Başarı tamamen şansa bağlıdır. İnanmıyorsanız başarısız olanlara sorun!”.